આપણી ભાષામાં વપરાતા શબ્દો

*આપણી ભાષામાં વપરાતા શબ્દોના તત્સમ શબ્દો બહુ ઓછી ભાષામાં જોવા મળે છે.જેમકે દોરીના ટુકડાને જુદા જુદા નામે ઓળખવવામાં આવે છે.*

● દોરી - કપડાં સૂકવવા કે કઈ બાંધવા માટે

● જાળી - ભમરડો ફેરવવા માટે

● રાશ - બળદને કન્ટ્રોલ કરવાની લગામ

● વરત - પાણી કાઢવાના કોસ માટે વપરાતું જાડુ દોરડું

● વરતડી - પાણી કાઢવાના કોસ માટે વપરાતું પાતળું દોરડું

● નાથ - બળદના નાકમાં પરોવી તેને કન્ટ્રોલ કરવા વપરાતી દોરી

● રાંઢવુ - જુદા જુદા કામ માટે વપરાતી જાડી મજબુત જાડી દોરી

● નાડી - ચોરણી કે પાયજામાંં કમરે બાંધવાની પાતળી દોરી

● નોંજણું - ગાયને દોહતી વખતે પાછળના બે પગ અને પુંછડાને સાથે બાંધી ગાયની હલચલ ને રોકવા માટે વપરાતી દોરી.

● ડામણ - ઘોડા કે ગધેડાને છુટ્ટા ચરવા છોડવામાં આવે ત્યારે તેના એક આગળનો પગ અને એક પાછળના પગને સાથે દોરીથી બાંધવામાં આવે છે જેથી તે બહુ ઝડપથી દોડી શકે નહિ અને તરત જ પકડાઈ જાય. આ દોરીને ડામણ કહે છે.

● જોતર - બળદને ગાડા સાથે જોડવામાં વપરાતી દોરીનું સાધન

● નેતર - છાશ કરવા માટે વલોણાને ફેરવવા વપરાતી દોરી

■ આ ઉપરાંત દોરીના મટિરિયલને લીધે જુદા નામો છે દા. ત.

● શીંદરી- નાળિયેરના છોતરામાંથી બનાવેલી દોરી.

● સૂતળી - શણમાં થી બનાવેલી દોરી

● વાણ- જંગલી વેલા વિગરે વનસ્પતિમાંથી બનાવેલી દોરી

● કાથી - નાળિયેરના છોતરામાંથી બનાવેલી દોરી

...તે જ રીતે કપડાના જુદા જુદા આકારના જુદા જુદા કામ માટે વપરાતા ટુકડાના જુદા જુદા નામ છે. જેમ કે,

● ચાકળો- સુતરાઉ કાપડનો ચોરસ ટુકડો, જેમાં ભાત કરી દીવાલ પર ટીંગાડી શકાય.

● પછેડી- માથે બાંધવા અથવા ખભા પર રાખવા વપરાતો કાપડનો ટુકડો.

● ચોફાળ - પછેડી કરતા મોટા કાપડનો ટુકડો જે ખાસ કરીને ગાંસડી બાંધવા વપરાય છે.

● બુંગણ - ચોફાળ કરતા પણ મોટો જાડા કાપડનો ભાગ જે જુદા જુદા ખેતીના કામ માટે વપરાય છે.

● ફાળિયું- માથે બાંધવા માટે પાતળો કાપડનો ટુકડો

● પનિયું- કમરે બાંધવાનું કાપડ

● ગુમછો- આછું,પાતળુ લાલ કાપડ

● ઓછાડ- ગાદલાને કવર કરવા વપરાતું કાપડ.

● કામળી- ઉનનું વસ્ત્ર જે ખભા પર રાખવામાં તથા ઓઢવામાં વપરાય છે.

● મસોતું- રસોડામાં વપરાતું હાથ લુંછવા માટે તથા વાસણ લુસવા માટે વપરાતો કાપડનો ટુકડો.

● પંચિયું- શરીર લુચવા માટે અને કમર નીચે બાંધવા માટે વપરાતો કાપડનો ટુકડો.

● અબોટિયું - પૂજા અથવા અન્ય ર્ધાિમક વિધિ કરતી વખતે પહેરવામાં આવતું ધોતી જેવું કાપડ.

● લુગડું - સાડીને લુગડું પણ કહે છે.
🐮🐮🐮🐮🐮🐮🐮🐮🐮🐮
■ ગ્રામ્ય પ્રદેશમાં વપરાતા ઓજારો ■

● પરોણો - બળદને હાંકવા માટેની લાકડી

● કળીયુ - ખેતી માટેનું સાધન

● બેલી- બે ભાગમાં વહેંચાયેલું લોખંડના સળીયાને ટીપીને બનાવેલું ખેતરમાં ઘાસ કાઢવાનું સાધન.

● ફાળ - હળનો નીચેનો ભાગ

● કોશ - ખોદવા માટે વપરાતો સીધો લોખંડનો સળિયો

● કોસ (ઉ. કોહ) - કુવામાંથી બળદ વડે પાણી કાઢવાનું સાધન

● સુંઢ - કોસનો ચામડાનો ભાગ

● ગરેડી - કોસને ઉપર ખેંચવા માટે વપરાતુ ચક્ર

● પાડો - બળદગાડીના પૈડામાંથી પસાર થતી એક્સલને જેમાંથી પસાર કરવામાં આવે છે તે મજબુત મોટું લાકડું

● તરેલું - કોસમાં બળદને જોડવાનું સાધન

● ધોંસરુ - ગાડી કે હળને બળદ સાથે જોડવાનું સાધન

● પાટ - ખેડયા પછી જમીનના ઢેફા ભાંગી જમીન સપાટ કરવા વપરાતુ મોટું લાકડું

● ઈસ - ખાટલામાં વપરાતા બે લાંબા લાકડા

● ઉપલું - ખાટલામાં વપરાતા બે ટુંકા લાકડા

● પાંગથ - ખાટલાના એક છેડે ખાટલાના ભરેલા દોરડાઓ ને સખત રાખવા વપરાતું જાડું દોરડું

● તગારું - સીધી ધારવાળું નાની સાઈઝનું પતરાનું માલ ભરવાનું સાધન

● ઘમેલું - કાંઠાને ગોળ વાખેલું તગારા કરતા મોટું સાધન

● બકડીયું - તગારાને બે બાજુ કડીથી ઉપાડી શકાય તેવું સાધન

● સૂયો - કોથળાને શીવવા માટે વપરાતી જાડી સોય

● રાંપ - ખેડેલી જમીનને સાફ કરવા વપરાતું સાધન

● રંધો - સૂતારનું પાટિયા વગેરેને લીસા કરવાનું સાધન

● નેવા - છાપરામાંથી પાણી પડવાના ભાગ

● મોભ - છાપરાના મધ્યમાં આવેલ મજબુત ટેકો જેના તરફથી બંને બાજુ ઢાળ હોય

● વળી - મોભ અને દિવાલ પર રાખેલ પાતળું લાકડું જેના પર નળીયા ગોઠવી શકાય.

● સાલ - ખાટલામાં ઈસ કે ઉપળાંને બંને છેડે અણી કાઢી તેને પાયામાં બંધ બેસતા કરવામાં આવે છે આવા લાકડાને સાલ કહે છે.

● વિંધ - સાલ જેમાં નાખવામાં આવે છે તે કાણાવાળા પોલાણને વિંધ કહે છે.

● પાયો - ખાટલાના ઉભા લાકડા જે વિંધમાં સાલ બેસે તે લાકડાના ભાગને પાયા કહે છે

● ઢોલિયો - મજબુત અને મોટા અને શણગારેલા ખાટલાને ઢોલિયો કહે છે.

● નીક - ખેતરમાં પાણી લઇ જવા બનાવેલ વ્યવસ્થા ને નીક કહે છે.

● ધોરિયો - મોટી નીક ને ધોરિયો કહે છે.

● છીંડું - વાડમાં બાકોરું હોય તો તેને છીંડું કહે છે.

● ખળું - અનાજના ડુંડાને સુકવી તેને પીસીને દાણા છુટા પાડવા માટે વપરાતી જગ્યા

● કેડો - રસ્તો

● કેડી - પગ રસ્તો

● વંડી - દિવાલ

● કમાડ - મોટું બારણું

● ડેલો - મોટા કમાડવાળું બારણું.

कभी-कभी जीवन में सख्त कदम

💫✍एक  बार  एक  बुजुर्ग  की  तबियत  खराब  हो  गई और  उन्हें  अस्पताल  में दाखिल  कराना  पड़ा। वहां पता  लगा  कि  उन्हें  कोई गम्भीर  बीमारी  है  हालांकि ये  छूत  की  बीमारी  नही  है, पर  फिर  भी  इनका  बहुत ध्यान  रखना  पड़ेगा।

कुछ  समय  बाद  वो  घर  आ गए। पूरे  समय  के  लिए नौकर  और  नर्स  रख  लिए गए।
धीरे- धीरे  उनके  पोतों  ने उनके  कमरे  में  आना  बंद कर  दिया।
बेटा- बहू  भी  ज्यादातर अपने  कमरे  में  रहते।
बुजुर्ग  को  अच्छा  नहीं लगता  था  लेकिन  कुछ कहते  नही  थे।

एक  दिन  वो  कमरे  के  बाहर टहल  रहे  थे  तभी  उनके बेटे -बहू  की  आवाज़  आई। बहू  कह  रही  थी  कि पिताजी  को  किसी  वृद्धाश्रम या  किसी  अस्पताल  के प्राइवेट  कमरे मे  एडमिट  करा  दें   कहीं  बच्चे  भी बीमार  न  हो  जाए...!!

बेटे  ने  कहा  -कह  तो  तुम ठीक  रही  हो , आज  ही पिताजी  से  बात  करूंगा।

पिता  चुपचाप  अपने  कमरे में  लौट  आए, सुनकर  दुख तो  बहुत  हुआ  पर  उन्होंने मन  ही  मन  कुछ  सोच लिया।

शाम  को  बेटा  कमरे  में आया  तो  पिताजी  बोले  -अरे  मैं  तुम्हें  ही  याद  कर रहा  था , कुछ  बात  करनी है।

बेटा  बोला  - पिताजी  मुझे भी  आपसे  कुछ  बात  करनी है।

आप  बताओ  -क्या  बात  हैं .?

तो  पिताजी  - बोले  तुम्हें  तो पता  ही  है  कि  मेरी  तबियत ठीक  नहीं  रहती, इसलिए अब  मै  चाहता  हूं  कि  मैं अपना  बचा  जीवन  मेरे  जैसे बीमार, असहाय , बेसहारा बुजुर्गों  के  साथ  बिताऊं।

सुनते  ही  बेटा  मन  ही  मन खुश  हो  गया  कि  उसे  तो कहने  की  जरूरत  नहीं पड़ी।  पर  दिखावे  के  लिए उसने  कहा,  ये  क्या  कह रहे  हो  पिताजी ...!!
आपको  यहां  रहने  में  क्या दिक्कत  है?

तब  बुजुर्ग  बोले  -नही  बेटे, मुझे  यहां  रहने  में  कोई तकलीफ  नहीं , लेकिन  यह कहने  में  मुझे  तकलीफ  हो रही  है  कि  तुम  अब  अपने रहने  की  व्यवस्था  कहीं और  कर  लो, मैने  निश्चय कर  लिया  है  कि  मै  इस बंगले  को  #वृद्धाश्रम बनाऊंगा ।

यहां  कुछ  असहाय  और बेसहारों  की  देखरेख  करते हुए  अपना  जीवन  व्यतीत करूंगा।

अरे  हाँ  तुम  भी  कुछ  कहना चाहते  थे  बताओ  क्या  बात थी...?

कमरे  में  चुप्पी  थी...

🙏कभी-कभी  जीवन  में सख्त  कदम  उठाने  की जरूरत  होती  है

એપ્રિલ ફૂલ’*

*‘એપ્રિલ ફૂલ’*

‘કેમ શું વિચારો છો.. રાતના બાર થવા આવ્યા... ઉંઘ નથી આવતી...?’ રમાએ પોતાના પતિ મનોહર તરફ પડખું ફેરવતાં કહ્યું. 

‘તને કેવી રીતે ખબર પડી કે હું જાગું છું...?’ મનોહરે આંખો બંધ કરીને જ જવાબ આપ્યો.

‘તમારી પત્ની છું... તમારા શ્વાસોશ્વાસ પરથી જ ખબર પડી જાય કે જાગો છો કે ઉંઘો છો...? તમારી જેમ ખાલી હિસાબોના ચોપડા અને ધંધામાં જ જિંદગી નથી કાઢી.’ રમાએ બે વાક્યો ભેગા કરીને કહ્યું. જેમાં પહેલા વાક્યમાં ભરપૂર પ્રેમ તો બીજા વાક્યમાં ફરીયાદ હતી.

‘હા.. મારા નસકોરાં નથી બોલતા એટલે ખ્યાલ આવ્યો એમ જ બોલ’ને...!’ મનોહરે તો આ વાક્યમાં રહ્યો સહ્યો રોમાન્સ પણ દૂર કરી દીધો.

‘જે સમજો તે.... પણ આજે કેમ જાગો છો...?’ રમાએ જાગરણનું કારણ ફરી પુછ્યું.

‘રમા... આજે પહેલી એપ્રિલ... અને દર વર્ષની જેમ આ વર્ષે પણ દિનકરનું કવર મળ્યું...!!’ મનોહરે ઉંડો શ્વાસ લેતા કહ્યું.

‘આ વખતે પણ એમ જ... દર વખતની જેમ... એપ્રિલફુલ.....!!!’   એટલું કહી મનોહરની આંખો તરફ નજર કરવા રમાએ પોતાનું માથું સહેજ ઉંચક્યું.

મનોહરે પણ પોતાની આંખોમા છુપાયેલી વેદના ક્યાંક પરખાઇ ન જાય એટલે તેને બીજી તરફ કરીને કહ્યું, ‘ આ વખતે કવર ખોલવાની હિંમત પણ નથી થઇ...! દસ વર્ષ થઇ ગયા તે ઘટનાને... દરવર્ષના એપ્રિલ મહિનાની પહેલી તારીખે તે મને એપ્રિલ ફૂલ બનાવે છે... રમા, અમે નાના હતા ત્યારે પણ તે મને પહેલી એપ્રિલે જુદીજુદી રીતે એપ્રિલ ફૂલ બનાવતો... અને....!’

‘અને.... તમે હસી-ખુશીથી એપ્રિલ ફૂલ બનતા.. એમ જ ને...! દર પહેલી એપ્રિલે હું તમારી જુની ભાઇબંધીની એકએક કથા સાંભળી ચુકી છું...! રમાએ પડખું ફેરવતા કહ્યું.

‘રમા...! સમય પણ કેવો છે... મને હવે તેની કોઇ ફરીયાદ નથી... દિનકર જ્યાં હોય ત્યાં ખુશ રહે એટલું મારા માટે બસ છે...! તે અનાથ હતો... ગામડેથી અમે બન્ને શહેરમાં સાથે જ આવેલાં.. તેને પોતાના જીવનમાં કાયમ સંઘર્ષ જ કર્યો છે....’ મનોહરે તેની જુની યાદો તાજી કરતા કહ્યું.

‘સાચું કહું.... તમારા જેવી ભાઇબંધી મેં આજ દિવસ સુધી નથી જોઇ. આજથી દસ વર્ષ પહેલા જ્યારે આપણે પણ નવો સવો બિઝનેસ શરુ કરેલો ત્યારે જ તમે તમારા મિત્રને પાંચ લાખ રુપિયા ઉછીના આપેલા.. મને ખબર છે કે ત્યારે આપણે પણ પૈસાની ખેંચ હતી... અને તે પાંચ લાખ મળ્યા તે મહિને જ  દિનકર શહેર છોડીને ચાલ્યો ગયો... તેને કહેલું કે તે વ્યાજ સાથે પૈસા ચુકવી દેશે... આપણે વ્યાજ નથી જોઇતું.... પણ આમ દર એપ્રિલ મહિનાની પહેલી તારીખે મૂડી અને વ્યાજની કુલ રકમ સાથેનો  ’એપ્રિલફુલ’  નામનો ‘ચેક લખીને મોકલી ભાઇબંધીની બેઇજ્જતી તો ના કરે...!’ રમાએ પોતાની વ્યથા દરવર્ષની જેમ આ વર્ષે પણ કાઢી દીધી.

‘સાચુ કહું રમા.... મને પાંચ લાખ રુપીયા ગુમાવ્યા તેનો વસવસો નથી... મને એક સારો મિત્ર ગુમાવ્યો તેનું દુ:ખ છે.. મને તે તેની સહીવાળો અને વ્યાજની રકમ ઉમેરીને ‘એપ્રિલફુલ’ નો ચેક લખે છે અને તે મોકલાવે પણ છે... રમા.... ! તેના દિલમાં હજુ મિત્રતા ભરી છે અને તે મને યાદ કરે છે એટલું જ મારા માટે પુરતું  છે...! ચેકની ડિટેલ્સ પરથી હું તેના સરનામે પહોંચી શકું તેમ છું.. તે બેંગલોરમાં છે, હું ત્યાં જઇશ તો તે એમ સમજશે કે  હું ઉઘરાણીએ આવ્યો છું...! તે મને ભલે એપ્રિલફૂલ બનાવે.. મને મંજુર છે...  તેના એપ્રિલફુલના ચેકમાં પણ અમારી મિત્રતા જીવંત છે... અને જો ને રમા આપણે પૈસાની હવે ક્યાં ખેંચ છે...? ખાલીપો તો દિનકર જેવા મિત્રનો લાગે છે...!’ મનોહરની આંખોમાં ઝળઝળીયાં આવી ગયા.

‘તમે સારા છો એટલે તમને બધુ સારું જ લાગે... દુનિયામાં આજ દિન સુધી કોઇ પૈસાનું કરી નાખીને ગયો છે તે ફરી ક્યારેય પાછો નથી આવ્યો...! હું તો કહું છું કે તેને રૂબરુ મળીને એકવાર કહી દો કે તેં મિત્ર બનીને મારી મિત્રતાના વિશ્વાસનો વિશ્વાસઘાત કર્યો છે...અધુરામાં પુરુ તે એપ્રિલ ફૂલનો ચેક લખી મિત્રતાની દરવર્ષે બેઇજ્જતી કરે છે..’ રમાએ સખતાઇથી કહ્યું.

‘મને ભલે કાંઇ પણ પાછું ન મળે.. એપ્રિલફુલનો ચેક તો મળે છે ને... મારી મિત્રતાને આ જ મંજુર હશે...!’ મનોહરે પોતાના ઓશિકા નીચે મુકી રાખેલા કવરને બહાર કાઢી જોઇ લીધું.

રમાએ ખોલ્યા વગરનું કવર મનોહરના હાથમાં જોતા તે પથારીમાં બેઠી થઇ અને બોલી, ‘ચલો આ વર્ષે પણ કવર ખોલી દો અને તમારી પવિત્ર મિત્રતાના એપ્રિલફૂલ બનવાનો શોખ પુરો કરી લો.’ રમાના શબ્દોમાં નારાજગી હતી.

મનોહરે ભારે હૃદયે કવર તોડ્યું... અંદરથી ચેક અને એક ચીઠ્ઠી નીકળી.

મનોહરની નજર પહેલા ચેક પરની તેની સહી પર ગઇ... તે સરસ મજાના ઉગતા સૂરજની ડિઝાઇન જેવી ગુજરાતીમાં ‘દિનકર’ લખીને મરોડદાર સહી કરતો...

પછીની નજર રકમ પર પહોંચી... તેમાં કુલ દસ લાખ અને અગિયાર હજારની રકમ ભરેલી... જો કે મનોહરે તો ક્યારેય તેની પાસે વ્યાજની અપેક્ષા નહોતી જ રાખી... પણ તે વ્યાજ સાથે જ રકમ લખતો..

ચેક પર તારીખ આજની જ હતી... પહેલી એપ્રિલ ૨૦૧૮...

અને છેલ્લે મનોહરને ચેકની ના ગમતી લાઇન પર નજર ફરી જ્યાં તે દર વર્ષે ‘એપ્રિલ ફૂલ’ લખેલું હતું અને તે એપ્રિલ ફૂલ બનતો.

પણ આ વર્ષે PAY ની લાઇનમાં એપ્રિલફુલની જગ્યાએ ‘ મનોહર એમ. મુદગર’ આખું નામ લખેલું હતું.

અને મનોહરને વિશ્વાસ ન હોય તેમ બે ત્રણ વાર નજર ફેરવી જોઈ અને ખુશીથી બોલ્યો, ‘ રમા... આ વખતે મને દિનકરે એપ્રિલફૂલ નહી પણ વ્યાજ સાથેનો મારા નામનો ચેક લખ્યો છે. જો રમા જો.. મને વિશ્વાસ હતો દિનકર પર....’ અને મનોહરે આછાં અજવાળે ચેક રમા સામે ધર્યો.

રમાએ તો ચકાસણી કરવા બેડરુમની મેઇન લાઇટ ઓન કરી.

‘એ તો ચેક રીટર્ન થશે... બીજું શું..? આ વખતે ‘એપ્રિલ ફુલ’ ચીઠ્ઠીમાં લખ્યું છે... જુઓ તો ખરા...!’ રમાએ ચેકની સાથે રહેલી ચીઠ્ઠીના હેડીંગ પર ‘એપ્રિલ ફુલ’ લખેલું જોતા જ નારાજ સ્વરે કહ્યું.

મનોહરે ધીરેથી ચીઠ્ઠી હાથમાં લીધી. તે વાળેલી હતી. તેની ઉપર સાચે જ ‘એપ્રિલફૂલ’ લખેલું હતું.

મનોહરે ધીરેથી ચીઠ્ઠી ખોલી અને ફરીથી એપ્રિલફૂલ બનવાની મનોમન તૈયારી કરીને ચીઠ્ઠી વાંચવાની શરુ કરી.

દિનકરે તેના સુંદર મરોડદાર અક્ષરે લખેલું હતું.

*'મિત્ર મનોહર અને રમાભાભી.*

કુશળ હશો.

દસ વર્ષ સુધી તમને એપ્રિલફૂલ બનાવતો રહ્યો છું.... મનોહર તું તો જાણે છે કે મને આદત છે તને દરવર્ષે એપ્રિલફૂલ બનાવવાની.. મને ખબર છે કે તારા મનમાં કે દિલમાં મારી કોઇ ફરીયાદ નહી જ હોય... પણ સમય અને જમાનો ભલભલી મિત્રતા કે સબંધોને ક્ષણવારમાં અવિશ્વાસના ત્રાજવે તોલી દે છે.

મારી વિષમ પરિસ્થિતિ અને સંજોગોએ મને બેહાલ બનાવી દીધો હતો.. હું દેવાતળે દબાઇ રહ્યો હતો... જો હું શહેરમાં જ રહ્યો હોત તો મને ખબર છે કે તું મને તારો નવો સવો બિઝનેસ વેચીને પણ મને બચાવી લેત... પણ મારે તને પાંચ લાખથી વધુ બોજ આપવો નહોતો.. એટલે તને જણાવ્યા વિના અને શહેર છોડ્યા સિવાય મારી માસે બીજો કોઇ રસ્તો નહોતો...

નવા શહેરમાં પણ ફરી નવી મુસીબતો હતી.. તારુ ઋણ ચુકવવા હું દિવસ રાત મહેનત કરતો ગયો.. પણ તને પરત કરી શકાય તેટલી રકમ જમા નહોતો કરી શક્તો.. એટલે મારા માર્ચ એન્ડિંગના સરવૈયા પછી તને એપ્રિલફૂલ બનાવ્યા સિવાય છુટકો નહોતો...

આ એપ્રિલફૂલ વાળો ચેક હું તને એટલા માટે લખતો હતો કે તું આપણી મિત્રતાનો વિશ્વાસ સાવ ગુમાવી ન દે.. તને એ પણ ખ્યાલ રહે કે મને તારા ઋણનો અહેસાસ છે.

અને આ વર્ષે આનંદ છે કે હું તને એપ્રિલફૂલ નથી બનાવી રહ્યો... ચેક જમા કરાવી દેજે.. મને ખ્યાલ છે કે તને વ્યાજ સાથેની રકમ નહી જ ગમે... પણ મારે તને વ્યાજ ચુકવવું જોઇએ તેમ હું માનું છું...

દોસ્ત મનોહર...! મારી મિત્રતા આજે પણ એટલી જ શુધ્ધ અને પવિત્ર છે જેટલી તારામાં પણ ભરેલી છે... એમ જાણજે કે આ વર્ષથી હું હવે તારા કરજમાંથી મુક્ત થાવું છું.. રુબરુ મળવાની ઇચ્છા હતી... પણ... લાગે છે કે નહી મળી શકાય..!

મારા ઘણા વર્ષોના એપ્રિલફૂલ બદલ માફી ચાહું છું.. આપને તકલીફોમાં મુકીને છોડીને જવાની મારી મજબુરી હતી... ઇચ્છા નહી...

રમાભાભી તમે પણ મને માફ કરશો..

એજ
તમારો સદાય માટેનો મિત્ર..
દિનકર.'

અને નીચે સૂરજની ડીઝાઇનવાળી તેની મરોડદાર સહી હતી.

મનોહર અને રમા બન્ને રડી રહ્યાં હતા...

મનોહરે આંસુ લુછતા કહ્યું, ‘રમા... હાલ જ બેંગલોર જવું છે... મને લાગે છે કે દિનકર તકલીફમાં છે...! આ વખતે હું તેને રૂબરૂ મળીને એપ્રિલફૂલ બનાવી દઈશ...’
અને સવારની વહેલી ફ્લાઇટમાં જ બન્ને બેંગલોર પહોંચ્યા.

ચેક ડિટેઇલ પરથી સરનામું મળી ગયું... દિનકરનું સરનામું સાવ ગરીબ ચાલીના એક નાનકડા ઝુંપડાનું હતું.

‘દિનકર સાવ આવી જગ્યાએ રહે છે... એક્વાર મળવા દે.. હું બહુ અ જ મારવાનો છું.. સાલ્લાને...!’ મનોહર ગુસ્સે પણ હતો અને આંખોમાં આંસુ પણ હતા.

મનોહરે દુરથી જોયું તો તેની નાનકડી ઝુંપડીનો દરવાજો અડધો ખુલ્લો હતો. મનોહર તો ઝડપથી નજીક પહોંચ્યો અને અંદર દાખલ થતાં જ જોરથી ચિલ્લાયો, ‘ ક્યાં મરી ગયો... સાલ્લા... દિનકર....!’

અને ત્યાં જ બાજુમાંથી એક ભાઇ અંદર દાખલ થયા અને દુ:ખી સ્વરે બોલ્યા,’ સાહેબ... ક્યાં મરી ગયો એમ ન કહેશો... આ ભાઇ તો ગઇકાલે પહેલી તારીખે મરી ગયો છે... તે અહીં ગરીબીમાં સડતો રહ્યો અને તેને પૈસા ભેગા કરવામાં જ પોતાની જિંદગી ખર્ચી નાખી.. પોતાના માટે તેને કાંઇ ના કર્યુ... બસ તે કાયમ એટલું જ કહેતો કે એક મિત્રનું ઋણ ચુકવી દેવાય એટલે આ જન્મારો પુરો....!’

મનોહર અને રમાની નજર  સામેની જર્જરીત દિવાલ પર ચોંટી ગઇ... ત્યાં રમા અને મનોહરની ટીંગાયેલી તસ્વીર હતી અને તેની નીચે લખેલું હતું..
દોસ્ત તું મને એપ્રિલ ફૂલ ક્યારેય નહિ બનાવી શકે...કારણ કે એમાં હું જ સવાયો છું..
*'એપ્રિલફુલ’*
અને..
તેની નીચે દિનકરની મરોડદાર સહી હતી.

Simple..

Some years ago, there was a Mensa convention in San Francisco.

Mensa, is an international organization for people who have an IQ of 140 or higher.

Several of the Mensa members went out for lunch at a local cafe.

When they sat down, one of them discovered that their salt shaker contained pepper, and their pepper shaker was full of salt.

How could they swap the contents of the two bottles without spilling any, and using only the implements at hand?

Clearly -- this was a job for Mensa minds.

The group debated the problem and presented ideas and finally, came up with a brilliant solution involving a napkin, a straw, and an empty saucer.

They then called the waitress over, ready to dazzle her with their solution.

"Ma'am," they said, "we couldn't help but notice that the pepper shaker contains salt and the salt shaker contains pepper..."

But before they could finish, the waitress interrupted & said...

"Oh -- sorry about that."

She leaned over the table, unscrewed the caps of both bottles and switched them.

There was dead silence at the Mensa table.

For most of the problems in our lives there are simple solutions, but it is our “Brilliant” minds that complicate every simple solution. ...Change the Caps and enjoy life !!

Simple isn't it 😀😀😀
Have fun 🌻🌻🌻🌻🌻

*संगत का असर*

*संगत का असर*
एक बार एक भंवरे की मित्रता एक गोबरी कीड़े के साथ हो गई ,
कीड़े ने भंवरे से कहा कि भाई  तुम मेरे सबसे अच्छे मित्र हो
इस लिये मेरे यहाँ भोजन पर आओ 😊अब अगले दिन भंवरा सुबह सुबह तैयार हो गया और अपने बच्चो के साथ
गोबरी कीड़े के यहाँ भोजन के लिये पहुँचा
कीड़ा भी उन को देखकर बहुत खुश हुआ और सब का आदर करके भोजन परोसा।
भोजन में गोबर की गोलियां परोसी गई और कीड़े ने कहा कि खाओ भाई रुक क्यों गए।,
भंवरा सोच में पड़ गया
कि मैने बुरे का संग किया
इस लिये मुझे तो
गोबर खाना ही पड़ेगा।
भंवरा ने सोचा की ये मुझे इस का संग करने से
मिला और फल भी पाया
अब इस को भी मेरे संग का फल मिलना चाहिये..
भंवरा बोला भाई
आज तो में आप के यहाँ
भोजन के लिये आया
अब तुम कल मेरे यहाँ आओगे..
अगले दिन कीड़ा तैयार होकर भंवरे के यहाँ पहुँचा ,
भवरे ने कीड़े को उठा कर
गुलाब के फूल में बिठा दिया और रस पिलाया,
कीड़े ने खूब फूलो का रस पिया और मजे  किये अपने मित्र का धन्यवाद किया और कहाँ मित्र तुम तो बहुत अच्छी जगह रहते हो
और अच्छा खाते हो..
इस के बाद कीड़े ने सोचा क्यों न अब में यहीं रहूँ और ये सोच कर यही फूल में बैठा रहा
इतने में ही पास के मंदिर
का पुजारी आया और फूल तोड़ कर ले गया
और चढ़ा दिया इस को प्रभु चरणों में..
कीड़े को भगवान के दर्शन भी हुवे और उनके चरणों में बैठा।
इस के बाद सन्ध्या में
पुजारी ने सारे फूल इक्कठा किये और गंगा जी में छोड़ दिए,
कीड़ा गंगा की लहरों पर
लहर रहा था और अपनी किस्मत पर हैरान था
कि कितना पूण्य हो गया
इतने में ही भंवरा उड़ता हुवा
कीड़े के पास आया और बोला  मित्र अब बताओ क्या हाल है?
कीड़ा बोला भाई अब जन्म जन्म के पापो से
मुक्ति हो चुकी है जहाँ गंगा जी में मरने के बाद
अस्थियो को छोड़ा जाता है
वहाँ में जिन्दा ही आ गया हूं
ये सब मुझे तेरी मित्रता और अच्छी संगत का ही फल मिला है और ख़ुशी से निहाल हूं 😊
तेरा धन्यवाद !! जिस को में अपनी जन्नत समझता था वो गन्दगी थी और जो तेरी वजह से मिला
ये ही स्वर्ग है.. 😊
किसी महात्मा ने सही कहा है:

*जैसे संग करोगे वैसे बन जाअोगे*

*शराबी का संग करोगे शराबी बन जाओगे*
*जुआरी का संग करोगे जुआरी बन जाओगे*
*स्वार्थी या संग करोगे स्वार्थी बन जाओगे*
*दानी का संग करोगे दानी बन जाओगे*
*संतो,भक्तो का संग करोगे*
*तो प्रभु नाम मीठा*
*लगने लग जायेगा*
*प्रभु से प्रेम हो जायेगा*
*जैसी संगत वैसी रंगत*!!
🙏जय श्रीकृष्ण🙏

કોઈ ફરિયાદ નથી ,

બાકી જિંદગીથી કોઈ ફરિયાદ નથી ,
બસ
છેલ્લે ક્યારે
મજા આવી
એ યાદ નથી,

વ્યસ્તતા એ માઝા મૂકી છે બરાબર,
છેલ્લે ક્યારે
રજા આવી
એ યાદ નથી,

આંખના ખૂણા મેં સાફ કર્યા હતા  કે ,
ખરી ગયું એ પાણી,
એ  યાદ નથી,

આમ તો સતત હાસ્ય રાખું છું ચહેરા પર,
સાચ્ચે હસ્યો તો
ક્યારે એ યાદ નથી,

જે વરસાદમાં હું ભીંજાયો હતો દિલથી,
એ વરસ્યો તો ક્યારે
એ  યાદ નથી,

જીવતા જીવતા ઈચ્છાઓને બધાની,
ક્યારે હું મને જ ભુલ્યો
એ યાદ નથી,

ઉભો નથી કતારમાં
તારા મંદિરે ઈશ્વર,
પણ તને હું ભુલ્યો
એવી ક્ષણ યાદ નથી.

અજ્ઞાત..

પોતાનું કોણ?

પોતાનું કોણ?

ક્યાંક તો આપણી 'જરૂર' હશે દુનિયા માં
ઇશ્વરે અમસ્તી જ તો મહેનત નહીં કરી હોય,
આપણને 'બનાવવા' ની.

જીંદગી શીખવે તે શીખી લેવાય..
કયો પાઠ કયારે કામ લાગી જાય કોને ખબર..!

વર્ણવી પીડા મારી....
હદય હલકુ કર્યુ.....
સમજ્યા એ મૌન રહ્યા....
ને ઘણા એ તાલીઓ પાડી.....

આભમાં કે દરિયામાં તો એક પણ કેડી નથી,
અર્થ એનો એ નથી કે કોઈએ સફર ખેડી નથી

ચાલ હિંમત હોય તો કર...
તારા માંથી મારી બાદબાકી...
પણ...
શરત એટલી..
કે...
જવાબ માં...
શૂન્ય न આવવું જોઇએ...!

અસ્તિત્વ ની ગણતરી કેટલી..?
જગત માંથી ગયા પછી...
એક પ્રાર્થના સભા જેટલી....!!

શોધી જ લે છે,
બધાનું સરનામું,
નસીબને ખબર જ હોય છે,
કોણ ક્યાં સંતાણું...!!!

ક્યારેક તો થાય કે, કોની સામે હસું ??
બધાય અંદરથી તો રડે છે....
ને વળી થાય કે કોની પાસે રડું ???
બધાય બહારથી તો હસે જ છે....

કોઈકે મને પૂછ્યું કે આ દુનિયામાં તારું પોતાનું કોણછે......
મેં હસીને કહ્યું કે જે બીજાના માટે મને ના છોડે એ મારું પોતાનું છે

કેમ રે ભુલાવવું

ફાગણની ઝાળઝાળ સુક્કી વેળામાં તારું પહેલા વરસાદ સમું આવવું
હવે આંખોને કેમ રે ભુલાવવું

બળતે બપ્પોર ભીનો પગરવ સૂણીને
કાંઈ વાસ્યા કમાડ અમે ખોલ્યાં
ચારે આંખોના એવાં અંધાર્યા વાદળાં
કે શમણે આવેલ મોર બોલ્યા

ઓચિંતા ધોધમાર આપણે ઊભાં રહ્યાંનું પૂર આવવું

ફળિયે પલાશ ફૂલ નીતરતું ઝાડ
અને હું રે વેરાઈ જઉં રાનમાં
મારી હથેળીમાંય એવી રેખાઓ
જેવી રેખાઓ ખાખરાના પાનમાં

લીંબોળી વાવીને છાંયડા ઊછેરું પણ ચોમાસું કેમ કરી વાવવું?

ફાગણની ઝાળઝાળ બળતી વેળામાં તારું પહેલા વરસાદ સમું આવવું
હવે આંખોને કેમ રે ભુલાવવું

-શ્રી રમેશ પારેખ

સડન એક્ઝીટ

*સડન એક્ઝીટ*

*શ્રીદેવીને મેસિવ હાર્ટ એટેક આવ્યો અને એ ગુજરી ગયા.* *બધાં એ પોસ્ટ મૂકી. ઘણાં બધાએ RIP લખીને દુખ વ્યક્ત કર્યું. ઘણાં એ લાઇક કર્યું અને શેર પણ કર્યું. અચાનક કોઇ ગુજરી જાય ત્યારે આપણે કાયમ લાઇક અને શેર કરીએ જ છીએ-પણ આ બધાંની વચ્ચે ‘સડન-એક્ઝીટ’ વિશે વિચારવાનું ચૂકી જઇએ છીએ.*

*જે વ્યક્તિએ આપણાં સપનાં સાચાં પાડવા ઉજાગરાઓ કર્યા હોય, જેની સાથે હજી આગલી સાંજે જ બાલ્કનીમાં બેસીને કોફી પીધી હોય, મોડી રાત્રે ‘મને તો આવું ફાવે જ નહીં..!’ કહીને ઝગડો કર્યો હોય-એ વ્યક્તિ બીજા દિવસે સવારે અચાનક જ આપણી જીંદગીમાંથી એક્ઝીટ લઇ લે તો?*

*…તો એ વ્યક્તિ સાથે એને કહેવાની બાકી રહી ગયેલી અનેક વાતો ધુમાડો થઇ જાય અને એ ધુમાડો આખી જીંદગી દિલને દઝાડ્યા કરે-આ નહીં દેખાતો ધુમાડો સહન કરવો સહેલો નથી હોતો…*

*જેની સાથે લોહીનો સંબંધ છે અને જેની સાથે શ્વાસનો સંબંધ છે-એની સાથેની જીંદગી આપણે ટેકન ફોર ગ્રાન્ટેડ લઇ લેતાં હોઇએ છીએ. આ વ્યક્તિઓ હવા જેવી હોય છે-વર્તાતી નથી પણ શ્વાસ લેવા માટે જરૂરી હોય છે. વિચારી જુઓ, કંટાળી-કંટાળીને જેનો ફોન રિસિવ કર્યો હોય, જેનો મેસેજ વાંચીને જવાબ આપ્યા વિના મોબાઇલને બાજુમાં મૂકી દીધો હોય-એ વ્યક્તિ એક દિવસ ફોન કરવા કે મેસેજ કરવા માટે હાજર જ નહીં હોય તો?*

*સડન એક્ઝીટ પીડાદાયક હોય છે અને આ પીડામાંથી બચવાનો એક જ ઉપાય છે કે, ગમતી વ્યક્તિ સાથે પળેપળને જીવી લો અને પળે-પળને જીવી લેવી હોય તો-એની સાથે રોજ એવી જ રીતે વર્તો-જાણે છેલ્લી વાર મળી રહ્યાં હોવ…જીવનભરનાં ગિલ્ટમાંથી ઉગરી જવાનો આ એકમાત્ર રસ્તો છે.*