Life is a cycle.!

What is Success?

At the age of 1 years ...* *Success is.*
That you can walk without support

*At the age of 4 years ...* *Success is.*
That you do not urinate in your pants,

*At the age of 8 years ...* *Success is..*
To know the way back home.

*At the age of 12 years,* *success is..*
To have friends.

*At the age of 18 years,* *success is.*
To get a driver's license.

*At the age of 23 years,* *success is.*
To graduate from a university.

*At the age of 25 years,* *success is.*
To get an earning.

*At the age of 30 years,* *success is.*
To be a family Man.

*At the age of 35 years,* *success is.*
To make money.

*At the age of 45 years,* *success is.*
To maintain the appearance of a young man.

*At the age of 50 years,* *success is.*
To provide good education for your children.

*At the age of 55 years,* *success is.*
To still be able to perform your duties well.

*At the age of 60 years,* *success.*
To still be able to keep driving license.

*At the age of 65 years,* *success is.*
To live without disease.

*At the age of 70 years,* *success is.*
To not be a burden on any one.

*At the age of 75 years,* *success is.*
To have old friends.

*At the age of 81 years,* *success is.*
To know the way back home.

*At the age of 86 years,* *success is.*
That not to urinate in your pants again.

At the age of 90 years ...* *Success is.*
That you can walk without support again

One of the best messages I have ever read.

Life is a cycle.!

અત્યંત તાર્કિક જવાબ

*એક ઉંદર કિંમતી હીરો ગળી ગયો.
હીરાના માલિકે તે હીરો શોધવા માટે એક શિકારી ભાડે રાખ્યો.
જ્યારે શિકારી બધાં ઉંદરોને મારવા પહોંચ્યો તો હજારો ઉંદરો એક થઈ, એકબીજા પર ચઢી શિકારીનો સામનો કરવા સજ્જ થયાં.

પરંતુ એક ઉંદર એ બધાંથી અલગ બેઠો હતો. શિકારીએ અચાનક તે ઉંદરને ઝડપી લીધો.
શિકારીએ શેઠને કહ્યું કે, આ ઉંદરે જ તમારો કિંમતી હીરો ગળ્યો છે.
શેઠ કહે, પણ તને કેવી રીતે ખબર પડી કે આ જ ઉંદર પાસે હીરો છે?*

*શિકારીએ અત્યંત તાર્કિક જવાબ આપ્યો,
"બહુ જ સિમ્પલ વાત છે, જ્યારે મૂર્ખ ધનવાન બની જાય છે
ત્યારે તે પોતાના જ લોકો સાથે હળવા-મળવાનું છોડી દે છે... "*

Live It your way...

આજે  એક વડીલ સંબંધી અમારા ઘરે તેના દીકરા
ના લગ્નઃ ની કંકોત્રી આપવા આવ્યા....

અમે ખુશ થતા..થતા ..કંકોત્રી હાથ મા લીધી...ખુશી વ્યક્ત કરી...સાથે...તેમને ખરાબ ના લાગે એટલે કંકોત્રી ખોલી પ્રસંગ ના સમય અને તારીખ ઉપર નજર  નાખી...

પણ...પહેલી નજર.. એ  કંકોત્રી ની મથાળા ઉપર પડી...જેમાં એ વડીલે. પોતાનો નો ફોટો...બે હાથ જોડી
વિનંતી કરતો મુક્યો છે..
તેમાં સુંદર પંક્તી લખી હતી....

"આવો તો...પણ સારૂ...
ના આવો તો પણ સારૂ
તમારૂં.. સ્મરણ તે....
તમારા થી પ્યારૂ...."

આમ વડીલ ખરા...પણ મિત્ર જેવા....મેં હસ્તા..હસ્તા કિધુ...
આ તમારા આમંત્રણ ની ભાષા કહી સમજ મા ના આવી....

વડીલ હશી પડ્યા....બેટા....
ઘર .મા જયારે સારા પ્રસંગ લો
ત્યારે ..કુટુંબ..સગા..સંબંધી..મિત્રો..આડોસ પાડોશ... નું લિસ્ટ બનાવો કે નહીં ?

મેં કિધુ... હા કાકા..

મેં ઊંધે થી આવખતે .લિસ્ટ બનાવ્યું...
કુટુંબ, મિત્ર મંડળ, કે સગા સંબંધી મા...
આડાપાંડુ...વિઘ્ન સંતોષી, ઝગડા ખોર, મંથરા, સકુની જેવી વ્યક્તિઓ કોણ..કોણ છે...
જે કોઈ નું સારૂ જોઇ સકતા નથી..અને પ્રસંગ મા સળી કરી ખસી જાય છે....

જો બેટા.. મારો સ્વભાવ મેં  બદલી નાખ્યો છે..
આ 60 વર્ષ લોકો નું સાચવવા મા ને સાચવવા મા મારી જીંદગી પુરી કરી.નાખી..હવે બાકી બચેલ..જીંદગી મારી રીતે જીવવી છે અને આનંદ કરવો  છે....
આવી વ્યક્તિઓ મારી નજીક હોય કે ના હોય મને કોઈ ફેર પડતો નથી....

બેટા. સંબધ એવા હોવા જોઈએ..
જેમા શબ્દ ઓછા ...અને સમજ વધારે હોય..
વિવાદ ઓછા અને ...સ્નેહ વધારે હોય.
શ્વાસ ઓછા અને ...વિશ્વાશ વધારે હોય...
પુરાવા ઓછા અને ...પ્રેમ વધારે હોય...
અહીં તો ઘડીએ ઘડીએ ખુલાસા કરવા પડે ..તેવા સંબધ હોય કે ના હોય શુ ફેર પડે....

સમાજ ને બેટા... જેટલું કરો તેટલું ઓછું લાગે...
મને સાડી 500રૂપિયા ની આપી અને પેલી ને રૂપિયા1000 ની આપી.... કેમ અમે તમારા કહી સગા નથી..?
મારા વર ને શર્ટ જ આપ્યો.. ફલાણા ના વર ને પેન્ટ ..શર્ટ બન્ને  આપ્યા..
અમને કોઈ રેલ્વે સ્ટેશન તેડવા કે ..મુકવા પણ ના આવ્યું...
જયારે.. પ્રસંગ પછી...કોઈ ના માધ્યમ થી આ બધી..વાતો સાંભળી..સાંભળી બહુ દુઃખ થાય...છે...

પ્રસંગ..હળવા.. મળવા અને આનંદ કરવા માટે... હોય છે..
લોકો ના મગજ ઓળખી સકાતા નથી..કોઈ ની અંતિમ યાત્રા મા પણ માણસો વધારે જોઈ.. લોકો ને બળતરા થવા લાગે છે..
આવા લોકો આપના પ્રસંગ મા આવે તો શું થાય ?

બેટા.. સમાજ ની માનસીકતા..એવી છે..તેને રૂપિયા 1000 નો વ્યવહાર કર્યો..તમે પણ તેના પ્રસંગ માં વાળી આપો..
નહીંતર તે માનસિક રીતે તમને ફાડી ખાસે..

તમે તમારી મોટાઈ બતાવવા બીજા લોકો નો ભોગ સા માટે લો છો  ?..
એથી જ મેં ઘર માં સ્પષ્ટ શબ્દ મા કહી દીધું છે..કોઈ નો વ્યવહાર હાથ મા. લેતા પેહલા મને પૂછી.લેજો...

નહીંતર એ વ્યવહાર પાછો વાળીશ અને સબંધ બગડે તો તમારા લોકો ની જવબદારી છે..

દેખા દેખી છોડી સ્પષ્ટ થવા નો વખત આવ્યો છે...બેટા
હું તો પ્રેમ નો ભુખો છું...
કોઈ ના લગ્ન મા આપણે બોલાવી...આપણી હાજરી ની નોંધ પણ તે લોકો ના લેતા હોય...એવી જગ્યા એ જવાનું મેં બંધ કરેલ છે.....તેના કરતાં મને ઘર ની સ્વમાન ની ખીચડી વધારે  ભાવે છે....

ચલ બેટા... તારી સાથે વાત કરી હળવો..થયો...આનંદ પણ થયો..
જીંદગી મા ...મોજીલી વ્યક્તિઓ ને મળવું... દિવેલ પીધેલ તો સમાજ બહુ રખડે છે.....તેના થી દુર રહેવુ.....
પ્રસંગ બગાડે તેવી વ્યક્તિઓ આવે કે ના આવે...દિલ કે દીમાંગ ઉપર ના લેવું....ભગવાને આપણે આફત માંથી બચાવ્યા તેવું સમજવું....આનંદ મા રહો..બીજા ને રાખો

મારા  ખભે હાથ મૂકી ..કાકા બોલ્યા..
Life begins with our Cry...
Life Ends with others Cry.
Gap with as much Laugh as Possible ..
Always be Happy and make other too...

બેટા...તમારી.. હાજરી ની નોંધ હું જરૂર થી લઇશ..
માટે સમય કાઢી જરૂર આવજો...

જીંદગી મા એક વાત યાદ રાખજે બેટા..
સારી અને ગુણી વ્યકતી ની  લોકો ..લગ્ન નો માંડવો
હોય કે હોસ્પિટલ નો ખાટલો...આતુરતા થી રાહ જોતા
હોય છે....કારણ.. આવી વ્યક્તીઓ નું વર્તન સુખ હોય
કે દુઃખ એક સરખું જ હોય છે...

લોહી ના સંબધ કુદરત બનાવે છે....પણ દિલ ના  સંબધ આપownણે બનાવા નો હોય છે..

કાકા ને જતા જોઈ મારા થી બોલાઈ ગયુ....
Live It your way...
💐💐💐💐💐💐💐💐💐

ખોવાય છે .

"માં"
કંઈક તો ખોવાય  છે ,
આજે પણ સવારે આંખો ખુલે ત્યારે ,લાગે ઘર મા કઈ ખોવાય છે?
આમ તેમ નજર કરૂં તો લાગે, નાહવા નો રૂમાલ ખોવાયો કે ઈસ્ત્રી મા અાપેલા કપડાં ખોવાય છે.
નજર પડી તો, ના રૂમાલ કે ના ઈસ્ત્રી મા અાપેલા કપડાં ખોવાયા, પછી ખબર પડી કે એ યાદ કરાવતો અવાજ જ  ખોવાય છે.

લાગે છે ઘર મા કોઈ જગ્યા ખાલી છે ?
વિચાયું કે સોફા  કે પલંગ મા જગ્યા ખાલી છે , જઇ ને જોયું તું ના સોફા કે , ના પલંગ ખાલી છે.
ખબર  પડી  તો યાદ આવ્યું કે,એની ઉપર બેસનારું  કોઇ  ખોવાય છે.

લાગે છે ઘર ના રસોડા મા કંઈ રંધાય  છે ?
શ્વાસ લઈ ને જોયું તો લાગ્યું ગાજર નો હલવો  છે કે દુધી નો હલવો રંધાય છે .
જઈ ને જોયું તો ના ગાજર કે ના દૂધી નો હલવો રંધાય છે. ખબર પડી તો યાદ આવ્યું કે, એને બનાવનાર જ  ખોવાઇ  છે.

લાગે છે આજ કાલ એક બે રોટલી ઓછી ખવાય છે! ધ્યાન આપ્યું તો રોટલી એટલી જ ખવાય છે ,  પણ હજુ એક ખવાય એવું કહેનારૂં ખોવાય છે.

લાગે છે ઘર ની બહાર ફોન નું નેટવર્ક ઓછું પકડાય છે.
ફોન મા જોયું તો નેટવર્ક ફુલ પકડાય છે, ખબર પડી તો યાદ આવ્યું કે ,"ઘરે કેટલા વાગે આવીશ" વારે વારે એવો ફોન કરનાર ખોવાય છે .

લાગે છે આજ કાલ પપ્પા એકલા જ ફરવા જાય છે.
યાદ આવ્યું  તો ખબર પડી કે "મને લઇ ને જાવ" એવું કહેનારૂં ખોવાય છે.

લાગે ઘર મા એક ઓશીકું ખોવાય છે
નજર કરી તો ઓશિકાઓ ત્યાં  જ છે,પણ જે ખોળામાં  સુઈ ને દુનિયા ભુલાય એ ખોળો ખોવાય છે .

લાગે આજ કાલ કાન માં  ઓછું સંભળાય છે.
ખાતરી કરી ને જોયું તો દૂરની બૂમ પણ સાંભળાય  છે, ખબર પડી તો યાદ આવ્યું "બેટા બેટા કહીને બોલાવતી ખોવાય છે.

સપના માં  લાગે છે મારી દુનિયા ખોવાય છે
આજે વર્ષ પછી  પણ
આંખ ખોલી ને જોઉં છું  તો ,
*_"મારી મા "જ  ખોવાય છે._* 😓😥

બેઉ સંપીને રહેજો હં, દીકરા

*****  બેઉ સંપીને રહેજો હં, દીકરા  ***
.
પિતાજી ગુજરી ગયા ત્યારે મોટાભાઈ હશે બારેક વર્ષના. એમના પછી બે બહેનો અને પછી હું – છ-સાત વર્ષનો હોઈશ. પિતાજીએ જમીન લેવામાં પોતાની બધી મૂડી લગાવી દીધેલી. ઘરમાં રોકડા પૈસાનાં ફાંફાં પડી ગયાં. માએ સિલાઈ કામ કરીને અને લોકોનાં દળણાં દળીને અમને ઉછરેલાં. મા હંમેશા કહેતી :
‘મેં મહેનત કરી એ તો બરાબર, પણ આ મોટો ન હોત તો હું એકલપંડે શું કરત ? એણે જ બંને બહેનોને પરણાવી ને તને ભણાવ્યો.’
મારી પત્ની મને હંમેશા કહેતી, ‘મા ભલે ઉપર ઉપરથી તમારી પર વ્હાલ વરસાવે, પણ મનથી તો એમને મોટાભાઈ માટે જ ખરી લાગણી છે. તમે રહ્યા ભોળા, તે તમને આ બધી સમજ ના પડે !’ એણે તો માની એકની એક વાતોથી કંટાળીને ગામ આવવાનું જ બંધ કરી દીધું હતું. ધીમેધીમે મારો પણ ગામ જવાનો ગાળો લંબાતો ગયો. એમાં ય એક વખત ગામ ગયો, ત્યારે માએ જે વાત કરી એનાથી હું એવો ચોંકી ગયો કે, એ પછી તો વર્ષે એકાદ વખત માંડ જતો હોઈશ.

તે દિવસે મેં હોંશેહોંશે શહેરમાં ફલેટ લીધાની વાત માને કરી અને ફલેટના ફોટા પણ એને બતાવેલા. મા રાજી તો બહુ થઈ, ખુશીના માર્યા એની આંખમાં આંસુ ય આવી ગયાં પણ પછી તરત કહેવા લાગી, ‘નાનકા, તારું શહેરમાં કેવું સરસ મજાનું ઘર થઈ ગયું ! તું ને તારું કુટુંબ રાજીખુશીથી એમાં રહો એવા મારા અંતરના આશીર્વાદ છે. મારે તો તારી પાસેથી કશું નથી જોઈતું પણ સાચું કહું, આ મોટાની ચિંતા મને રાત-દિવસ સતાવે છે.
‘મોટાભાઈનું હવે શું છે, મા ?’ ફરી પાછું મોટા-પુરાણ સાંભળીને મેં જરા કંટાળીને માને પૂછ્યું.
‘તમને બધાને પગભર કરવામાં એણે બિચારાએ પોતાનો સ્વાર્થ ન જોયો. એના મોટા દીકરાને તારી જમીન પર કરિયાણાની દુકાન કરવી હતી ત્યારે એણે તારી રજા લઈને દુકાન ચાલુ કરાવેલી. દુકાન શું, આમ તો છાપરું જ છે.’
‘એ બધી મને ખબર છે, મા.’ વાત ટૂંકાવવાના ઈરાદાથી મેં કહ્યું.
‘નાનકા, તું તો કોઈ દિ’ ગામમાં આવીને રહેવાનો નથી. મને થાય છે કે, તારા ભાગની જમીન તું મોટાના દીકરાને નામે કરી દે તો !’
‘મા જમીનના ભાવ આસમાને પહોંચ્યા છે, ખબર છે તને ?’ હવે મેં અવાજ ઊંચો કરીને માને કહ્યું, ‘બેટા, એને કંઈ જમીન મફતમાં નથી જોઈતી. જેમ સગવડ થશે એમ તને પૈસા ચૂકવી દેશે. પણ મારા જીવતાં આ વાત પતી જાય તો હું શાંતિથી આંખ મીંચી શકું.’
‘ઠીક છે, હું વિચાર કરી જોઈશ.’ મેં કહેવા ખાતર કહ્યું હતું. એ પછી માએ ફરીથી આ વાત ઉખેળી નહીં. કહેતી તો માત્ર એટલું જ, ‘મારી ગેરહાજરીમાં બેઉ સંપીને રહેજો હં, દીકરા !’

માના ક્રિયાકર્મ પતાવીને હું નીકળ્યો ત્યારે મોટાભાઈ સ્કૂટર લઈને મને સ્ટેશને મૂકવા આવ્યા. ટ્રેન આવવાનો સમય થયો એટલે એકદમ મને ભેટીને રડી પડ્યા. કહેવા લાગ્યા : ‘મા ગઈ એટલે ગામને સાવ ભૂલી નહીં જતો. ક્યારેક ફોન કરતો રહેજે. અનુકૂળતા હોય ત્યારે આવતો રહેજે.’ પછી ખીસામાંથી એક કવર કાઢીને મને કહે : ‘આ દસ લાખનો ચેક છે. બેંકમાંથી લોન લીધી છે તને આ પૈસા આપવા માટે. તું જમીન આપે કે નહીં એ તારી મરજીની વાત છે પણ મારા દીકરાએ આટલો વખત તારી જમીન વાપરી તો તારા હકની રકમ મારે તને આપવી જ જોઈએ.’

ટ્રેન ઊપડી. પ્લેટફોર્મ પર ઊભેલા મોટાભાઈને જોઈને મને બાપુજી યાદ આવ્યા, જે સાઈકલ પર મને શાળાએ મૂકવા આવતા. મારું મન ભરાઈ આવ્યું. મને થયું, આ પૈસાનું હું શું કરીશ ? પત્ની માટે દાગીના લઈશ, શેરબજારમાં રોકાણ કરીશ, એ જ કે બીજું કંઈ ? મેં ચેકના ટુકડે ટુકડા કરી નાખ્યા. બારીમાંથી એ ટુકડા ઉડાડવા ગયો, ત્યાં માનો હસતો ચહેરો દેખાયો. એ કહેતી હતી :
‘હાશ ! નાનકા, આજે મારા જીવને શાંતિ મળી.’

આપણી ભાષામાં વપરાતા શબ્દો

*આપણી ભાષામાં વપરાતા શબ્દોના તત્સમ શબ્દો બહુ ઓછી ભાષામાં જોવા મળે છે.જેમકે દોરીના ટુકડાને જુદા જુદા નામે ઓળખવવામાં આવે છે.*

● દોરી - કપડાં સૂકવવા કે કઈ બાંધવા માટે

● જાળી - ભમરડો ફેરવવા માટે

● રાશ - બળદને કન્ટ્રોલ કરવાની લગામ

● વરત - પાણી કાઢવાના કોસ માટે વપરાતું જાડુ દોરડું

● વરતડી - પાણી કાઢવાના કોસ માટે વપરાતું પાતળું દોરડું

● નાથ - બળદના નાકમાં પરોવી તેને કન્ટ્રોલ કરવા વપરાતી દોરી

● રાંઢવુ - જુદા જુદા કામ માટે વપરાતી જાડી મજબુત જાડી દોરી

● નાડી - ચોરણી કે પાયજામાંં કમરે બાંધવાની પાતળી દોરી

● નોંજણું - ગાયને દોહતી વખતે પાછળના બે પગ અને પુંછડાને સાથે બાંધી ગાયની હલચલ ને રોકવા માટે વપરાતી દોરી.

● ડામણ - ઘોડા કે ગધેડાને છુટ્ટા ચરવા છોડવામાં આવે ત્યારે તેના એક આગળનો પગ અને એક પાછળના પગને સાથે દોરીથી બાંધવામાં આવે છે જેથી તે બહુ ઝડપથી દોડી શકે નહિ અને તરત જ પકડાઈ જાય. આ દોરીને ડામણ કહે છે.

● જોતર - બળદને ગાડા સાથે જોડવામાં વપરાતી દોરીનું સાધન

● નેતર - છાશ કરવા માટે વલોણાને ફેરવવા વપરાતી દોરી

■ આ ઉપરાંત દોરીના મટિરિયલને લીધે જુદા નામો છે દા. ત.

● શીંદરી- નાળિયેરના છોતરામાંથી બનાવેલી દોરી.

● સૂતળી - શણમાં થી બનાવેલી દોરી

● વાણ- જંગલી વેલા વિગરે વનસ્પતિમાંથી બનાવેલી દોરી

● કાથી - નાળિયેરના છોતરામાંથી બનાવેલી દોરી

...તે જ રીતે કપડાના જુદા જુદા આકારના જુદા જુદા કામ માટે વપરાતા ટુકડાના જુદા જુદા નામ છે. જેમ કે,

● ચાકળો- સુતરાઉ કાપડનો ચોરસ ટુકડો, જેમાં ભાત કરી દીવાલ પર ટીંગાડી શકાય.

● પછેડી- માથે બાંધવા અથવા ખભા પર રાખવા વપરાતો કાપડનો ટુકડો.

● ચોફાળ - પછેડી કરતા મોટા કાપડનો ટુકડો જે ખાસ કરીને ગાંસડી બાંધવા વપરાય છે.

● બુંગણ - ચોફાળ કરતા પણ મોટો જાડા કાપડનો ભાગ જે જુદા જુદા ખેતીના કામ માટે વપરાય છે.

● ફાળિયું- માથે બાંધવા માટે પાતળો કાપડનો ટુકડો

● પનિયું- કમરે બાંધવાનું કાપડ

● ગુમછો- આછું,પાતળુ લાલ કાપડ

● ઓછાડ- ગાદલાને કવર કરવા વપરાતું કાપડ.

● કામળી- ઉનનું વસ્ત્ર જે ખભા પર રાખવામાં તથા ઓઢવામાં વપરાય છે.

● મસોતું- રસોડામાં વપરાતું હાથ લુંછવા માટે તથા વાસણ લુસવા માટે વપરાતો કાપડનો ટુકડો.

● પંચિયું- શરીર લુચવા માટે અને કમર નીચે બાંધવા માટે વપરાતો કાપડનો ટુકડો.

● અબોટિયું - પૂજા અથવા અન્ય ર્ધાિમક વિધિ કરતી વખતે પહેરવામાં આવતું ધોતી જેવું કાપડ.

● લુગડું - સાડીને લુગડું પણ કહે છે.
🐮🐮🐮🐮🐮🐮🐮🐮🐮🐮
■ ગ્રામ્ય પ્રદેશમાં વપરાતા ઓજારો ■

● પરોણો - બળદને હાંકવા માટેની લાકડી

● કળીયુ - ખેતી માટેનું સાધન

● બેલી- બે ભાગમાં વહેંચાયેલું લોખંડના સળીયાને ટીપીને બનાવેલું ખેતરમાં ઘાસ કાઢવાનું સાધન.

● ફાળ - હળનો નીચેનો ભાગ

● કોશ - ખોદવા માટે વપરાતો સીધો લોખંડનો સળિયો

● કોસ (ઉ. કોહ) - કુવામાંથી બળદ વડે પાણી કાઢવાનું સાધન

● સુંઢ - કોસનો ચામડાનો ભાગ

● ગરેડી - કોસને ઉપર ખેંચવા માટે વપરાતુ ચક્ર

● પાડો - બળદગાડીના પૈડામાંથી પસાર થતી એક્સલને જેમાંથી પસાર કરવામાં આવે છે તે મજબુત મોટું લાકડું

● તરેલું - કોસમાં બળદને જોડવાનું સાધન

● ધોંસરુ - ગાડી કે હળને બળદ સાથે જોડવાનું સાધન

● પાટ - ખેડયા પછી જમીનના ઢેફા ભાંગી જમીન સપાટ કરવા વપરાતુ મોટું લાકડું

● ઈસ - ખાટલામાં વપરાતા બે લાંબા લાકડા

● ઉપલું - ખાટલામાં વપરાતા બે ટુંકા લાકડા

● પાંગથ - ખાટલાના એક છેડે ખાટલાના ભરેલા દોરડાઓ ને સખત રાખવા વપરાતું જાડું દોરડું

● તગારું - સીધી ધારવાળું નાની સાઈઝનું પતરાનું માલ ભરવાનું સાધન

● ઘમેલું - કાંઠાને ગોળ વાખેલું તગારા કરતા મોટું સાધન

● બકડીયું - તગારાને બે બાજુ કડીથી ઉપાડી શકાય તેવું સાધન

● સૂયો - કોથળાને શીવવા માટે વપરાતી જાડી સોય

● રાંપ - ખેડેલી જમીનને સાફ કરવા વપરાતું સાધન

● રંધો - સૂતારનું પાટિયા વગેરેને લીસા કરવાનું સાધન

● નેવા - છાપરામાંથી પાણી પડવાના ભાગ

● મોભ - છાપરાના મધ્યમાં આવેલ મજબુત ટેકો જેના તરફથી બંને બાજુ ઢાળ હોય

● વળી - મોભ અને દિવાલ પર રાખેલ પાતળું લાકડું જેના પર નળીયા ગોઠવી શકાય.

● સાલ - ખાટલામાં ઈસ કે ઉપળાંને બંને છેડે અણી કાઢી તેને પાયામાં બંધ બેસતા કરવામાં આવે છે આવા લાકડાને સાલ કહે છે.

● વિંધ - સાલ જેમાં નાખવામાં આવે છે તે કાણાવાળા પોલાણને વિંધ કહે છે.

● પાયો - ખાટલાના ઉભા લાકડા જે વિંધમાં સાલ બેસે તે લાકડાના ભાગને પાયા કહે છે

● ઢોલિયો - મજબુત અને મોટા અને શણગારેલા ખાટલાને ઢોલિયો કહે છે.

● નીક - ખેતરમાં પાણી લઇ જવા બનાવેલ વ્યવસ્થા ને નીક કહે છે.

● ધોરિયો - મોટી નીક ને ધોરિયો કહે છે.

● છીંડું - વાડમાં બાકોરું હોય તો તેને છીંડું કહે છે.

● ખળું - અનાજના ડુંડાને સુકવી તેને પીસીને દાણા છુટા પાડવા માટે વપરાતી જગ્યા

● કેડો - રસ્તો

● કેડી - પગ રસ્તો

● વંડી - દિવાલ

● કમાડ - મોટું બારણું

● ડેલો - મોટા કમાડવાળું બારણું.

कभी-कभी जीवन में सख्त कदम

💫✍एक  बार  एक  बुजुर्ग  की  तबियत  खराब  हो  गई और  उन्हें  अस्पताल  में दाखिल  कराना  पड़ा। वहां पता  लगा  कि  उन्हें  कोई गम्भीर  बीमारी  है  हालांकि ये  छूत  की  बीमारी  नही  है, पर  फिर  भी  इनका  बहुत ध्यान  रखना  पड़ेगा।

कुछ  समय  बाद  वो  घर  आ गए। पूरे  समय  के  लिए नौकर  और  नर्स  रख  लिए गए।
धीरे- धीरे  उनके  पोतों  ने उनके  कमरे  में  आना  बंद कर  दिया।
बेटा- बहू  भी  ज्यादातर अपने  कमरे  में  रहते।
बुजुर्ग  को  अच्छा  नहीं लगता  था  लेकिन  कुछ कहते  नही  थे।

एक  दिन  वो  कमरे  के  बाहर टहल  रहे  थे  तभी  उनके बेटे -बहू  की  आवाज़  आई। बहू  कह  रही  थी  कि पिताजी  को  किसी  वृद्धाश्रम या  किसी  अस्पताल  के प्राइवेट  कमरे मे  एडमिट  करा  दें   कहीं  बच्चे  भी बीमार  न  हो  जाए...!!

बेटे  ने  कहा  -कह  तो  तुम ठीक  रही  हो , आज  ही पिताजी  से  बात  करूंगा।

पिता  चुपचाप  अपने  कमरे में  लौट  आए, सुनकर  दुख तो  बहुत  हुआ  पर  उन्होंने मन  ही  मन  कुछ  सोच लिया।

शाम  को  बेटा  कमरे  में आया  तो  पिताजी  बोले  -अरे  मैं  तुम्हें  ही  याद  कर रहा  था , कुछ  बात  करनी है।

बेटा  बोला  - पिताजी  मुझे भी  आपसे  कुछ  बात  करनी है।

आप  बताओ  -क्या  बात  हैं .?

तो  पिताजी  - बोले  तुम्हें  तो पता  ही  है  कि  मेरी  तबियत ठीक  नहीं  रहती, इसलिए अब  मै  चाहता  हूं  कि  मैं अपना  बचा  जीवन  मेरे  जैसे बीमार, असहाय , बेसहारा बुजुर्गों  के  साथ  बिताऊं।

सुनते  ही  बेटा  मन  ही  मन खुश  हो  गया  कि  उसे  तो कहने  की  जरूरत  नहीं पड़ी।  पर  दिखावे  के  लिए उसने  कहा,  ये  क्या  कह रहे  हो  पिताजी ...!!
आपको  यहां  रहने  में  क्या दिक्कत  है?

तब  बुजुर्ग  बोले  -नही  बेटे, मुझे  यहां  रहने  में  कोई तकलीफ  नहीं , लेकिन  यह कहने  में  मुझे  तकलीफ  हो रही  है  कि  तुम  अब  अपने रहने  की  व्यवस्था  कहीं और  कर  लो, मैने  निश्चय कर  लिया  है  कि  मै  इस बंगले  को  #वृद्धाश्रम बनाऊंगा ।

यहां  कुछ  असहाय  और बेसहारों  की  देखरेख  करते हुए  अपना  जीवन  व्यतीत करूंगा।

अरे  हाँ  तुम  भी  कुछ  कहना चाहते  थे  बताओ  क्या  बात थी...?

कमरे  में  चुप्पी  थी...

🙏कभी-कभी  जीवन  में सख्त  कदम  उठाने  की जरूरत  होती  है

એપ્રિલ ફૂલ’*

*‘એપ્રિલ ફૂલ’*

‘કેમ શું વિચારો છો.. રાતના બાર થવા આવ્યા... ઉંઘ નથી આવતી...?’ રમાએ પોતાના પતિ મનોહર તરફ પડખું ફેરવતાં કહ્યું. 

‘તને કેવી રીતે ખબર પડી કે હું જાગું છું...?’ મનોહરે આંખો બંધ કરીને જ જવાબ આપ્યો.

‘તમારી પત્ની છું... તમારા શ્વાસોશ્વાસ પરથી જ ખબર પડી જાય કે જાગો છો કે ઉંઘો છો...? તમારી જેમ ખાલી હિસાબોના ચોપડા અને ધંધામાં જ જિંદગી નથી કાઢી.’ રમાએ બે વાક્યો ભેગા કરીને કહ્યું. જેમાં પહેલા વાક્યમાં ભરપૂર પ્રેમ તો બીજા વાક્યમાં ફરીયાદ હતી.

‘હા.. મારા નસકોરાં નથી બોલતા એટલે ખ્યાલ આવ્યો એમ જ બોલ’ને...!’ મનોહરે તો આ વાક્યમાં રહ્યો સહ્યો રોમાન્સ પણ દૂર કરી દીધો.

‘જે સમજો તે.... પણ આજે કેમ જાગો છો...?’ રમાએ જાગરણનું કારણ ફરી પુછ્યું.

‘રમા... આજે પહેલી એપ્રિલ... અને દર વર્ષની જેમ આ વર્ષે પણ દિનકરનું કવર મળ્યું...!!’ મનોહરે ઉંડો શ્વાસ લેતા કહ્યું.

‘આ વખતે પણ એમ જ... દર વખતની જેમ... એપ્રિલફુલ.....!!!’   એટલું કહી મનોહરની આંખો તરફ નજર કરવા રમાએ પોતાનું માથું સહેજ ઉંચક્યું.

મનોહરે પણ પોતાની આંખોમા છુપાયેલી વેદના ક્યાંક પરખાઇ ન જાય એટલે તેને બીજી તરફ કરીને કહ્યું, ‘ આ વખતે કવર ખોલવાની હિંમત પણ નથી થઇ...! દસ વર્ષ થઇ ગયા તે ઘટનાને... દરવર્ષના એપ્રિલ મહિનાની પહેલી તારીખે તે મને એપ્રિલ ફૂલ બનાવે છે... રમા, અમે નાના હતા ત્યારે પણ તે મને પહેલી એપ્રિલે જુદીજુદી રીતે એપ્રિલ ફૂલ બનાવતો... અને....!’

‘અને.... તમે હસી-ખુશીથી એપ્રિલ ફૂલ બનતા.. એમ જ ને...! દર પહેલી એપ્રિલે હું તમારી જુની ભાઇબંધીની એકએક કથા સાંભળી ચુકી છું...! રમાએ પડખું ફેરવતા કહ્યું.

‘રમા...! સમય પણ કેવો છે... મને હવે તેની કોઇ ફરીયાદ નથી... દિનકર જ્યાં હોય ત્યાં ખુશ રહે એટલું મારા માટે બસ છે...! તે અનાથ હતો... ગામડેથી અમે બન્ને શહેરમાં સાથે જ આવેલાં.. તેને પોતાના જીવનમાં કાયમ સંઘર્ષ જ કર્યો છે....’ મનોહરે તેની જુની યાદો તાજી કરતા કહ્યું.

‘સાચું કહું.... તમારા જેવી ભાઇબંધી મેં આજ દિવસ સુધી નથી જોઇ. આજથી દસ વર્ષ પહેલા જ્યારે આપણે પણ નવો સવો બિઝનેસ શરુ કરેલો ત્યારે જ તમે તમારા મિત્રને પાંચ લાખ રુપિયા ઉછીના આપેલા.. મને ખબર છે કે ત્યારે આપણે પણ પૈસાની ખેંચ હતી... અને તે પાંચ લાખ મળ્યા તે મહિને જ  દિનકર શહેર છોડીને ચાલ્યો ગયો... તેને કહેલું કે તે વ્યાજ સાથે પૈસા ચુકવી દેશે... આપણે વ્યાજ નથી જોઇતું.... પણ આમ દર એપ્રિલ મહિનાની પહેલી તારીખે મૂડી અને વ્યાજની કુલ રકમ સાથેનો  ’એપ્રિલફુલ’  નામનો ‘ચેક લખીને મોકલી ભાઇબંધીની બેઇજ્જતી તો ના કરે...!’ રમાએ પોતાની વ્યથા દરવર્ષની જેમ આ વર્ષે પણ કાઢી દીધી.

‘સાચુ કહું રમા.... મને પાંચ લાખ રુપીયા ગુમાવ્યા તેનો વસવસો નથી... મને એક સારો મિત્ર ગુમાવ્યો તેનું દુ:ખ છે.. મને તે તેની સહીવાળો અને વ્યાજની રકમ ઉમેરીને ‘એપ્રિલફુલ’ નો ચેક લખે છે અને તે મોકલાવે પણ છે... રમા.... ! તેના દિલમાં હજુ મિત્રતા ભરી છે અને તે મને યાદ કરે છે એટલું જ મારા માટે પુરતું  છે...! ચેકની ડિટેલ્સ પરથી હું તેના સરનામે પહોંચી શકું તેમ છું.. તે બેંગલોરમાં છે, હું ત્યાં જઇશ તો તે એમ સમજશે કે  હું ઉઘરાણીએ આવ્યો છું...! તે મને ભલે એપ્રિલફૂલ બનાવે.. મને મંજુર છે...  તેના એપ્રિલફુલના ચેકમાં પણ અમારી મિત્રતા જીવંત છે... અને જો ને રમા આપણે પૈસાની હવે ક્યાં ખેંચ છે...? ખાલીપો તો દિનકર જેવા મિત્રનો લાગે છે...!’ મનોહરની આંખોમાં ઝળઝળીયાં આવી ગયા.

‘તમે સારા છો એટલે તમને બધુ સારું જ લાગે... દુનિયામાં આજ દિન સુધી કોઇ પૈસાનું કરી નાખીને ગયો છે તે ફરી ક્યારેય પાછો નથી આવ્યો...! હું તો કહું છું કે તેને રૂબરુ મળીને એકવાર કહી દો કે તેં મિત્ર બનીને મારી મિત્રતાના વિશ્વાસનો વિશ્વાસઘાત કર્યો છે...અધુરામાં પુરુ તે એપ્રિલ ફૂલનો ચેક લખી મિત્રતાની દરવર્ષે બેઇજ્જતી કરે છે..’ રમાએ સખતાઇથી કહ્યું.

‘મને ભલે કાંઇ પણ પાછું ન મળે.. એપ્રિલફુલનો ચેક તો મળે છે ને... મારી મિત્રતાને આ જ મંજુર હશે...!’ મનોહરે પોતાના ઓશિકા નીચે મુકી રાખેલા કવરને બહાર કાઢી જોઇ લીધું.

રમાએ ખોલ્યા વગરનું કવર મનોહરના હાથમાં જોતા તે પથારીમાં બેઠી થઇ અને બોલી, ‘ચલો આ વર્ષે પણ કવર ખોલી દો અને તમારી પવિત્ર મિત્રતાના એપ્રિલફૂલ બનવાનો શોખ પુરો કરી લો.’ રમાના શબ્દોમાં નારાજગી હતી.

મનોહરે ભારે હૃદયે કવર તોડ્યું... અંદરથી ચેક અને એક ચીઠ્ઠી નીકળી.

મનોહરની નજર પહેલા ચેક પરની તેની સહી પર ગઇ... તે સરસ મજાના ઉગતા સૂરજની ડિઝાઇન જેવી ગુજરાતીમાં ‘દિનકર’ લખીને મરોડદાર સહી કરતો...

પછીની નજર રકમ પર પહોંચી... તેમાં કુલ દસ લાખ અને અગિયાર હજારની રકમ ભરેલી... જો કે મનોહરે તો ક્યારેય તેની પાસે વ્યાજની અપેક્ષા નહોતી જ રાખી... પણ તે વ્યાજ સાથે જ રકમ લખતો..

ચેક પર તારીખ આજની જ હતી... પહેલી એપ્રિલ ૨૦૧૮...

અને છેલ્લે મનોહરને ચેકની ના ગમતી લાઇન પર નજર ફરી જ્યાં તે દર વર્ષે ‘એપ્રિલ ફૂલ’ લખેલું હતું અને તે એપ્રિલ ફૂલ બનતો.

પણ આ વર્ષે PAY ની લાઇનમાં એપ્રિલફુલની જગ્યાએ ‘ મનોહર એમ. મુદગર’ આખું નામ લખેલું હતું.

અને મનોહરને વિશ્વાસ ન હોય તેમ બે ત્રણ વાર નજર ફેરવી જોઈ અને ખુશીથી બોલ્યો, ‘ રમા... આ વખતે મને દિનકરે એપ્રિલફૂલ નહી પણ વ્યાજ સાથેનો મારા નામનો ચેક લખ્યો છે. જો રમા જો.. મને વિશ્વાસ હતો દિનકર પર....’ અને મનોહરે આછાં અજવાળે ચેક રમા સામે ધર્યો.

રમાએ તો ચકાસણી કરવા બેડરુમની મેઇન લાઇટ ઓન કરી.

‘એ તો ચેક રીટર્ન થશે... બીજું શું..? આ વખતે ‘એપ્રિલ ફુલ’ ચીઠ્ઠીમાં લખ્યું છે... જુઓ તો ખરા...!’ રમાએ ચેકની સાથે રહેલી ચીઠ્ઠીના હેડીંગ પર ‘એપ્રિલ ફુલ’ લખેલું જોતા જ નારાજ સ્વરે કહ્યું.

મનોહરે ધીરેથી ચીઠ્ઠી હાથમાં લીધી. તે વાળેલી હતી. તેની ઉપર સાચે જ ‘એપ્રિલફૂલ’ લખેલું હતું.

મનોહરે ધીરેથી ચીઠ્ઠી ખોલી અને ફરીથી એપ્રિલફૂલ બનવાની મનોમન તૈયારી કરીને ચીઠ્ઠી વાંચવાની શરુ કરી.

દિનકરે તેના સુંદર મરોડદાર અક્ષરે લખેલું હતું.

*'મિત્ર મનોહર અને રમાભાભી.*

કુશળ હશો.

દસ વર્ષ સુધી તમને એપ્રિલફૂલ બનાવતો રહ્યો છું.... મનોહર તું તો જાણે છે કે મને આદત છે તને દરવર્ષે એપ્રિલફૂલ બનાવવાની.. મને ખબર છે કે તારા મનમાં કે દિલમાં મારી કોઇ ફરીયાદ નહી જ હોય... પણ સમય અને જમાનો ભલભલી મિત્રતા કે સબંધોને ક્ષણવારમાં અવિશ્વાસના ત્રાજવે તોલી દે છે.

મારી વિષમ પરિસ્થિતિ અને સંજોગોએ મને બેહાલ બનાવી દીધો હતો.. હું દેવાતળે દબાઇ રહ્યો હતો... જો હું શહેરમાં જ રહ્યો હોત તો મને ખબર છે કે તું મને તારો નવો સવો બિઝનેસ વેચીને પણ મને બચાવી લેત... પણ મારે તને પાંચ લાખથી વધુ બોજ આપવો નહોતો.. એટલે તને જણાવ્યા વિના અને શહેર છોડ્યા સિવાય મારી માસે બીજો કોઇ રસ્તો નહોતો...

નવા શહેરમાં પણ ફરી નવી મુસીબતો હતી.. તારુ ઋણ ચુકવવા હું દિવસ રાત મહેનત કરતો ગયો.. પણ તને પરત કરી શકાય તેટલી રકમ જમા નહોતો કરી શક્તો.. એટલે મારા માર્ચ એન્ડિંગના સરવૈયા પછી તને એપ્રિલફૂલ બનાવ્યા સિવાય છુટકો નહોતો...

આ એપ્રિલફૂલ વાળો ચેક હું તને એટલા માટે લખતો હતો કે તું આપણી મિત્રતાનો વિશ્વાસ સાવ ગુમાવી ન દે.. તને એ પણ ખ્યાલ રહે કે મને તારા ઋણનો અહેસાસ છે.

અને આ વર્ષે આનંદ છે કે હું તને એપ્રિલફૂલ નથી બનાવી રહ્યો... ચેક જમા કરાવી દેજે.. મને ખ્યાલ છે કે તને વ્યાજ સાથેની રકમ નહી જ ગમે... પણ મારે તને વ્યાજ ચુકવવું જોઇએ તેમ હું માનું છું...

દોસ્ત મનોહર...! મારી મિત્રતા આજે પણ એટલી જ શુધ્ધ અને પવિત્ર છે જેટલી તારામાં પણ ભરેલી છે... એમ જાણજે કે આ વર્ષથી હું હવે તારા કરજમાંથી મુક્ત થાવું છું.. રુબરુ મળવાની ઇચ્છા હતી... પણ... લાગે છે કે નહી મળી શકાય..!

મારા ઘણા વર્ષોના એપ્રિલફૂલ બદલ માફી ચાહું છું.. આપને તકલીફોમાં મુકીને છોડીને જવાની મારી મજબુરી હતી... ઇચ્છા નહી...

રમાભાભી તમે પણ મને માફ કરશો..

એજ
તમારો સદાય માટેનો મિત્ર..
દિનકર.'

અને નીચે સૂરજની ડીઝાઇનવાળી તેની મરોડદાર સહી હતી.

મનોહર અને રમા બન્ને રડી રહ્યાં હતા...

મનોહરે આંસુ લુછતા કહ્યું, ‘રમા... હાલ જ બેંગલોર જવું છે... મને લાગે છે કે દિનકર તકલીફમાં છે...! આ વખતે હું તેને રૂબરૂ મળીને એપ્રિલફૂલ બનાવી દઈશ...’
અને સવારની વહેલી ફ્લાઇટમાં જ બન્ને બેંગલોર પહોંચ્યા.

ચેક ડિટેઇલ પરથી સરનામું મળી ગયું... દિનકરનું સરનામું સાવ ગરીબ ચાલીના એક નાનકડા ઝુંપડાનું હતું.

‘દિનકર સાવ આવી જગ્યાએ રહે છે... એક્વાર મળવા દે.. હું બહુ અ જ મારવાનો છું.. સાલ્લાને...!’ મનોહર ગુસ્સે પણ હતો અને આંખોમાં આંસુ પણ હતા.

મનોહરે દુરથી જોયું તો તેની નાનકડી ઝુંપડીનો દરવાજો અડધો ખુલ્લો હતો. મનોહર તો ઝડપથી નજીક પહોંચ્યો અને અંદર દાખલ થતાં જ જોરથી ચિલ્લાયો, ‘ ક્યાં મરી ગયો... સાલ્લા... દિનકર....!’

અને ત્યાં જ બાજુમાંથી એક ભાઇ અંદર દાખલ થયા અને દુ:ખી સ્વરે બોલ્યા,’ સાહેબ... ક્યાં મરી ગયો એમ ન કહેશો... આ ભાઇ તો ગઇકાલે પહેલી તારીખે મરી ગયો છે... તે અહીં ગરીબીમાં સડતો રહ્યો અને તેને પૈસા ભેગા કરવામાં જ પોતાની જિંદગી ખર્ચી નાખી.. પોતાના માટે તેને કાંઇ ના કર્યુ... બસ તે કાયમ એટલું જ કહેતો કે એક મિત્રનું ઋણ ચુકવી દેવાય એટલે આ જન્મારો પુરો....!’

મનોહર અને રમાની નજર  સામેની જર્જરીત દિવાલ પર ચોંટી ગઇ... ત્યાં રમા અને મનોહરની ટીંગાયેલી તસ્વીર હતી અને તેની નીચે લખેલું હતું..
દોસ્ત તું મને એપ્રિલ ફૂલ ક્યારેય નહિ બનાવી શકે...કારણ કે એમાં હું જ સવાયો છું..
*'એપ્રિલફુલ’*
અને..
તેની નીચે દિનકરની મરોડદાર સહી હતી.